Anksiyete Krizi Nedir? Nasıl Başa Çıkılır?
Stres Tepkisi Nedir? Nasıl Başa Çıkılır? Zaman zaman yeni bir olayla karşılaştığınızda ya da hayatınızda bir değişiklik yaşadığınızda içinizde gerginlik, huzursuzluk yaşarken vücudunuzda terleme ya da titremenin eşlik ettiği oldu mu? Yaşanılan bu stres duygusu kişiyi zinde ve hayatta tutuyor olsa da tehlike ya da yaşamı tehdit edecek durumlar olmadığında bile yoğun olarak yaşandığında işlevselliği bozmaktadır. Stresi kontrol edemediğimizde yaşadığımız fizyolojik uyarılmalar günlük hayat akışınızda zorlanmalara sebep oluyorsa öneriler dikkate alınmalıdır. Önerilerin yetersiz kaldığı noktada, uzmanlarımızla görüşerek stres tepkisine doğru müdahale edebilirsiniz. Peki stres tepkisi nedir?
Stres Tepkisi Nedir?
Kaygı ve stres hayatımızın doğal bir parçasıdır. Örneğin; iş görüşmesi öncesi, sınava hazırlanırken, yolculuğa çıkarken, yeni biriyle tanışırken, bilmediğimiz bir yere giderken endişe duyabiliriz. İçinde bulunduğumuz durumu gözümüzde büyüterek kaygımızı büyütebiliriz. Ancak büyüyen kaygı şiddetlendikçe kontrol etmesi güç duruma gelir. Kontrol edilemeyen stres tepkisi, sizi hep en kötü senaryoya inandırır durumda ise günlük yaşamınıza engel olmasına ve performans düşüklüğüne neden olur.
Stres Tepkisi Nasıl olur?
Yaşanılan stres tepkisi kişide olumsuz bedensel ve psikolojik sorunlar meydana getirir. Kriz anına ve bireyin tetikleyicilere karşı verdiği tepkiye göre belirtilerin şiddeti değişebilmektedir.
Bedensel Durumlar
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Göğüs ağrısı
- Kalp atışının hızlanması
- Nefes darlığı
- Sersemlik
- Uyuşukluk
- Titreme
- Terleme
- Mide bulantısı
- Nefes almada güçlük
- Kas Gerginliği
- Uykusuzluk
Psikolojik Durumlar
- Kötü bir şey olacakmış hali
- Kontrolü kaybedecek gibi hissetme
- Odaklanma sorunu
- Huzursuzluk
- Gergin ve tetikte hissetme
- Kontrolsüz öfke
- Ruminasyon (aynı şeyleri sürekli düşünme)
Yaşadığınız bu belirtilerin uzun süreli ve yoğun hissedilmesi, günlük yaşamınızda farklı problemlere sebep olabilmektedir. Erken çözüm ve müdahale, kaygınızı kontrol edebilmeyi sağlayacaktır.
Stres Tepkisi Neden Olur?
Anksiyete, yaşamı tehdit eden bir tehlike ve stres durumuyla karşılaşıldığında ortaya çıkan olağan bir duygudur. Ancak bazen kişi ya da olaya bağlı olarak şiddetli ve yoğun yaşanabilmektedir. Stres tepkisine, birden fazla faktör sebep olabilmektedir. Bu sebepler arasında; genetik faktörler, geçmiş dönemde yaşanan travmalar, zorlayan yaşam koşulları, yoğun iş temposu, kişilerarası ilişki problemleri etkilemektedir.
Fizyolojik olarak ise vücudumuzdaki psikolojik işlevlerde rol oynayan beyindeki serotonin ve norepinefrin gibi kimyasalların düzeylerindeki değişme, stres tepkisine eşlik edebilmektedir.
Genetik faktörler: Yapılan araştırmalar kaygı düzeyinin ve kontrolünün aileler arasında geçiş yapabildiği, stres tepkisinin miras olarak nesiller arasında aktarabildiğini kanıtlar niteliktedir.
Geçmiş dönemde yaşanan travmalar: Bireyin maruz kaldığı olaylar ve yaşamı tehdit edebilecek faktörleri, kaygı seviyesini kontrol edememeye sebep olabilmektedir.
Zorlayan yaşam koşulları: Bireyin yaşamını algılayış şekli, hayatı içinde üstlendiği roller, mücadele gerektiren şartlar stres tepkisine yatkınlığa neden olur.
Yoğun iş temposu: Günümüzün büyük çoğunluğu geçirdiğimiz iş hayatında, yoğunluklar ve iş stresi kaygı düzeyinde sıklıkla değişimlere sebep olabilir.
Kişilerarası ilişki problemleri: Bireylerin yakın ilişkilerinde (ebeveyn, eş, çocuk) yaşanan problem, kişide olumsuz duygular yaratmaktadır. Olumsuz duygularla baş edilmediği doğrultuda kaygı seviyesinde kontrolsüzlük gelişebilmektedir.
Bireyin sağlık sorunu: Yaşanan sağlık sorunu, kişiyi sıklıkla düşünmeye itebilir. Yaşamını tehdit olarak algılayabildiği bu süreçte, stres tepkileri yaşanabilmektedir.
Kullanılan bazı ilaçlar: İlaçlar, psikolojik durumumuzda bazı etkilere sebep olmaktadır. Bu fizyolojik etki, kaygı düzeyimizi normalin üzerinde yaşamaya sebep olabilmektedir.
Stres Tepkisi Ne Kadar Sürer?
Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen stres tepkisi, belirtilerin en az 6 ay sıklıkla göründüğü durumda ortaya çıkmaktadır. Kişi, belirtileri günün büyük çoğunluğunda yaşıyor ve kontrol edemediğini hissediyor ise 6 ay kendini gözlemlemelidir. Bu süre sonunda hala geçmeyen/kontrol edilemeyen belirtiler uzman desteği almayı gerektirmektedir.
Stres Anında Ne Yapmalı?
- Öncelikle derin nefes alın. Bazen işe yaramayacağını düşünsek bile nefes almak zihninizi ve bedeninizi güvende hissettirir.
- 3-3-3 kuralını uygulayın. Gördüğünüz 3 şeyi söyleyin, duyduğunuz 3 sese odaklanın ve vücudunuzdaki 3 bölgeye dokunun. Kendinizi sakinleştirmek için deneyin.
- Kendinize iyi gelecek şeyleri öncesinde not edin. Stres anında not ettiğiniz şeyleri anımsayıp uygulayın.
- Güvende olduğunuzu hissedin. Bulunduğunuz ana ve mekana odaklanmak kaygınızı kontrol almaya yardımcı olacaktır.
- Şekerli yiyeceklerden uzak durun. Fazla şeker tüketimi, kaygıyı şiddetlendirir.
- Olumlu düşünceleri aklınıza getirin. Güzel şeyleri düşünmek, stres anında iyi gelecektir.
Stres Tepkisi nasıl geçer?
Stres Tepkisi Nasıl Geçer?
Stres tepkisiyle oluşan yoğun kaygı durumunun düzenlenmesi mümkündür. Bu alanda çalışan yetkin bir psikolojik danışmandan yardım alarak yaşadığınız sorunlara çözüm bulabilirsiniz. Unutmayın, olumsuz duygular normaldir ve önemli olan başa çıkma yollarını keşfetmenizdir.