DEHB Nedir? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Üzerine Bilimsel Bir Bakış
DEHB Nedir? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Üzerine Bilimsel Bir Bakış: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve sıklıkla yetişkinlik dönemine kadar sürebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, bireylerin dikkatini odaklama, dürtü kontrolü ve hiperaktivite ile ilgili zorluklar yaşamasına neden olabilir. Çoğu zaman yanlış anlaşılan bu durum, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu yazıda, DEHB’nin ne olduğunu, yaygın yanlış inanışları ve psikolojik destek sürecinde neler yapılabileceğini ele alacağız.
DEHB Nedir?
DEHB, bireylerin dikkat sürelerinde azalma, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösterir. Bozukluk, çocukluk döneminde başlasa da, belirtileri farklı yaş gruplarında farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Örneğin, çocuklarda hiperaktivite ve dürtüsellik daha belirginken, yetişkinlerde dikkat dağınıklığı ve organizasyon sorunları ön plana çıkabilir.
DEHB genellikle üç alt türden biri olarak sınıflandırılır:
Dikkat eksikliği ağırlıklı tip: Dikkati sürdürme güçlüğü belirgindir.
Hiperaktivite-dürtüsellik ağırlıklı tip: Hareketlilik ve kontrolsüz davranışlar ön plandadır.
Kombine tip: Hem dikkat sorunları hem de hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri birlikte görülür.
DEHB’nin kesin nedenleri tam olarak bilinmese de, genetik yatkınlık, nörolojik farklılıklar ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
DEHB Hakkında Bilinen Yanlışlar
DEHB, sıkça yanlış anlaşılan ve etrafında birçok mitin dolaştığı bir bozukluktur. İşte DEHB hakkında yaygın yanlış inanışlar ve bilimsel gerçekler:
Yanlış 1: “DEHB bir disiplin sorunudur.”
Gerçek: DEHB, bir ebeveynlik veya disiplin eksikliği değildir. Çocuklarda görülen dürtüsellik veya hiperaktivite, beyin kimyasındaki farklılıklardan kaynaklanır. Disiplin yöntemleri bu sorunu çözemez; çünkü DEHB bir davranışsal değil, nörogelişimsel bir bozukluktur.
Yanlış 2: “DEHB yalnızca çocuklarda görülür.”
Gerçek: DEHB’nin çocuklukta başladığı doğru olsa da, yetişkinlikte de devam edebilir. Yetişkinlerde DEHB, daha çok dikkat sorunları, unutkanlık, iş organizasyonu güçlükleri ve kronik erteleme gibi belirtilerle kendini gösterir.
Yanlış 3: “DEHB ilaçsız tedavi edilemez.”
Gerçek: İlaç tedavisi DEHB yönetiminde etkili bir yöntemdir, ancak tek başına yeterli değildir. Psikoterapi, eğitim desteği ve aile rehberliği gibi yöntemler de tedavi sürecinde büyük rol oynar. İlaç kullanımı bireysel ihtiyaçlara göre değerlendirilmelidir.
Yanlış 4: “DEHB olan bireyler tembeldir.”
Gerçek: DEHB, motivasyon veya zeka eksikliği ile karıştırılmamalıdır. Aksine, DEHB olan bireyler, ilgi duydukları alanlarda son derece yaratıcı ve başarılı olabilirler. Ancak dikkat ve organizasyon sorunları nedeniyle potansiyellerini tam olarak ortaya koymakta zorluk yaşayabilirler.
Yanlış 5: “DEHB tedavi edilemez.”
Gerçek: DEHB’nin tamamen “geçmesi” mümkün olmasa da, etkili bir tedavi planı ile belirtiler önemli ölçüde yönetilebilir. Psikolojik danışmanlık, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı düzenlemeleri, bireylerin daha dengeli bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.
DEHB ve Psikolojik Danışmanlık
DEHB’nin birey ve ailesi üzerindeki etkileri dikkate alındığında, psikolojik danışmanlık önemli bir destek mekanizması sunar. Ankara’da psikolojik destek hizmetleri, DEHB yönetiminde bireysel ve aile odaklı yaklaşımlar sunarak danışanlara rehberlik etmektedir.
- Eğitim ve Farkındalık:
Danışanlara ve ailelerine DEHB hakkında doğru bilgi sunmak, yanlış inanışları ortadan kaldırmak için önemli bir adımdır. DEHB’nin belirtileri, nedenleri ve tedavi seçenekleri açık bir şekilde açıklanmalıdır. - Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):
BDT, DEHB olan bireylerin düşünce ve davranış kalıplarını anlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olur. Özellikle dikkat yönetimi, zaman planlaması ve organizasyon becerileri üzerinde çalışılır. - Aile Danışmanlığı:
DEHB yalnızca bireyi değil, tüm aileyi etkileyebilir. Bu nedenle, aile üyelerinin DEHB’yi anlaması ve bireye nasıl destek olabileceklerini öğrenmesi önemlidir. - Okul ve İş Desteği:
Çocuklarda okulda, yetişkinlerde ise iş yerinde ortaya çıkan zorluklar için stratejiler geliştirilir. Örneğin, çocuklar için bireysel eğitim planları hazırlanabilirken, yetişkinlere zaman yönetimi ve görev önceliklendirme konularında rehberlik edilir.
Ankara’da Psikolojik Destek Hizmetleri
Ankara, DEHB konusunda uzmanlaşmış birçok psikolojik danışmanlık merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Bu merkezlerde bireysel terapi, aile danışmanlığı ve eğitim desteği gibi hizmetler sunulmaktadır. Eğer siz veya çocuğunuz DEHB belirtileri yaşıyorsanız, bir uzmana başvurarak destek almanız hayatınızı kolaylaştırabilir.
Ankara’daki psikolojik destek hizmetleri, danışanların günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklara yönelik pratik çözümler sunar. Uzman bir psikolojik danışman, DEHB yönetimi için bireyselleştirilmiş bir plan oluşturarak yaşam kalitenizi artırabilir.
DEHB, yaygın yanlış anlamalara rağmen etkili bir şekilde yönetilebilen bir bozukluktur. Bilimsel temellere dayanan tedavi yaklaşımları ve psikolojik danışmanlık hizmetleri, bireylerin ve ailelerin bu süreçte daha sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.
Eğer DEHB belirtilerini tanıyor ve bu durumun yaşamınızı etkilediğini düşünüyorsanız, Ankara’da psikolojik destek hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Unutmayın, DEHB yalnızca bir zorluk değil, aynı zamanda bireysel farklılıklarınızı keşfetmeniz için bir fırsattır.